کاربرد نقشه مفهومی در بررسی عوامل مهم در مدیریت دانش: مطالعه کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی خوزستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

2 گروه ترویج وآموزش کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

چکیده

مدیریت دانش ضرورتا شامل ایجاد، کشف، سازماندهی، کاربرد و تسهیم دانش به عنوان یک منبع است. مزایای رقابتی زمانی حاصل می‌شود که مدیریت دانش نقش مهمی در سیاست‌گذاری سازمان‌ها در بلندمدت داشته باشد. منابع انسانی در هر سازمانی منابع عظیمی از دانش را دارا بوده که ممکن است به طور آشکار و واضح از آن آگاه نباشند. زمینه‌های اجتماعی و سیاسی، و همچنین علایق فردی و گروهی بر انتقال این دانش عملی به سایرین اثرگذارند. برای دریافتن این که چه عواملی باید برای تسهیل مدیریت دانش در یک سازمان با زمینه کشاورزی مورد توجه قرار گیرد، این مطالعه با رویکرد کیفی انجام شد. چندین نقشه مفهومی برای آشکار ساختن نظرات کارشناسان و متخصصان در مورد عوامل موثر بر انتقال و مدیریت دانش در سازمان جهاد کشاورزی استان خوزستان تهیه شد. پاسخگویان با استفاده از روش نمونه‌گیری گلوله برفی و با معرفی سایر مطلعین کلیدی در زمینه مدیریت دانش در سازمان انتخاب شدند. برای جمع‌آوری اطلاعات از مصاحبه بدون ساختار و برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم­افزار  SimpleMindاستفاده شد. نتایج مطالعه نشان داد که در کل دو دسته عامل در تحریک فرایند مدیریت دانش در سازمان موثرند: عوامل درونی و بیرونی سازمان که هر یک تاثیر پیش‌برنده یا بازدارندگی داشته‌اند. عوامل بیرونی دربرگیرنده کارکرد سیستم‌های تربیت نیروی انسانی مانند دانشگاهها، همکاری با سایر نهادها و سازمان‌ها، و ارباب رجوعان مطلع و طالب دانش بروز است. عوامل درونی به دو دسته تقسیم می‌شود: جو عمومی سازمان و عوامل فردی که هر یک دربرگیرنده عناصر مختلفی است. نحوه اداره سازمان (نظام‌های دولتی)، کاربرد تکنولوژی اطلاعاتی، دوره‌های ضمن خدمت، دیدگاه‌های حمایتگرانه مدیران برای تحریک تسهیم دانش، فرایند تصمیم‌گیری، مکانیسم نگهداری و حفظ دانش، دسترسی به اطلاعات سازمانی طبقه‌بندی شده، وظایف شغلی، نظام پاداش‌دهی، مکانیسم استخدام و بازنشستگی نیروی انسانی از جمله عوامل درونی هستند که از جو عمومی سازمان نشات می‌گیرند. به علاوه، ویژگی‌های فردی کارکنان، رفتار کسب دانش، معیارهای ارزیابی دانش کسب شده، و نیاز برای مدیریت دانش به عنوان عناصر فردی تشخیص داده شدند. 

کلیدواژه‌ها