تعیین الگوی بهینه‌ی کشت محصولات کشاورزی با هدف حداکثرسازی سود ناخالص کشاورزان شهرستان بهبهان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد توسعه روستایی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیبعی خوزستان

2 دانشیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیبعی خوزستان

3 استادیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیبعی خوزستان

چکیده

تدوین الگوی کشت هر منطقه از دیرباز جزو وظایف اصلی سازمان‌هایی بوده که به ­طور مستقیم یا غیرمستقیم با کشاورزی مرتبط هستند. در مطالعه‌ی حاضر، برای تعیین الگوی بهینه‌ی کشت محصولات عمده‌ی شهرستان بهبهان با هدف افزایش درآمد کشاورزان، از مدل‌های برنامه‌ریزی ریاضی استفاده شد. اطلاعات مورد نیاز از طریق مصاحبه با کارشناسان جهاد کشاورزی این شهرستان در سال زراعی 96- 1395و هم ­چنین مرکز آمار ایران جمع‌آوری گردید. مناطق مورد بررسی در این مطالعه شامل سردشت، لنگیرات، حومه، دودانگه و تشان بوده که بسته به نوع اقلیم و خاک از محصولات زراعی و باغی متفاوتی برخوردارند. حل مدل پیشنهادی با کمک نرم افزار GAMS و الگوریتم Conopt که از روش سیمپلکس تعمیم‌یافته در حل مسائل خطی استفاده می‌کند، انجام گرفت. نتایج نشان داد که با هدف حداکثرسازی سود، سطح زیرکشت و مقدار آب مصرفی در کل شهرستان در حالت بهینه به میزان 76/2 و 63/4 درصد افزایش یافته است. این شهرستان از منابع آبی کافی برای کشت محصولات سودآوری چون گوجه‌فرنگی، هندوانه و چغندرقند برخوردار است که سود حاصل از کشت این محصولات در حالت بهینه به ­ترتیب به میزان 58/31، 93/29 و 16/32 درصد افزایش یافته است. جهت دستیابی به هدف حداکثرسازی سود، پیشنهاد می‌شود در آینده از برنامه‌ریزی چند هدفه که اهدافی مانند: حداقل‌سازی مصرف آب، حداکثرسازی استفاده از نیروی کار و حداقل‌سازی مصرف کود و سموم شیمیایی در نظر می‌گیرد، به­ کار گرفته شود.

کلیدواژه‌ها